Χωρισμός, διαζύγιο, διατροφή

Κατ’ αρχήν, υπάρχει διατροφή μετά το διαζύγιο μόνο εφόσον συντρέχει ένας από τους λόγους διατροφής κατά τη στιγμή του διαζυγίου.

Διατροφή για τη φροντίδα των παιδιών – Όσοι δεν μπορούν να εργαστούν μετά το διαζύγιο επειδή πρέπει να φροντίζουν μικρά παιδιά δικαιούνται διατροφή για τη φροντίδα των παιδιών (§ 1570 BGB). Αυτή η βασική διατροφή καταβάλλεται γενικά για τουλάχιστον τρία έτη μετά τη γέννηση του παιδιού. Ακόμη και αν, για παράδειγμα, οι παππούδες ή οι γιαγιάδες ή ένας βρεφονηπιακός σταθμός μπορούν να αναλάβουν τη φροντίδα των παιδιών, ο γονέας που φροντίζει το παιδί μπορεί να αποφασίσει να παραμείνει στο σπίτι (BGH, απόφαση της 15ης Σεπτεμβρίου 2010, αρ. αναφοράς XII ZR 20/09).

Αυτό είναι διαφορετικό για τα μεγαλύτερα παιδιά. Από τα τρίτα γενέθλια του παιδιού, το πρόσωπο που λαμβάνει διατροφή πρέπει κατ’ αρχήν να επιστρέψει στην εργασία του. Ωστόσο, δεν χρειάζεται να αναλάβει αμέσως εργασία πλήρους απασχόλησης, αλλά μπορεί να ξεκινήσει αρχικά με μερική απασχόληση.

Η ηλικία των παιδιών δεν είναι ο μόνος αποφασιστικός παράγοντας (BGH, απόφαση της 15ης Ιουνίου 2011, XII ZR 94/09). Εάν ένα παιδί αντιμετωπίζει δυσκολίες στο σχολείο ή έχει κακή υγεία, η διατήρηση της φροντίδας μπορεί να δικαιολογείται και μετά την ηλικία των τριών ετών.

Τελικά, πρόκειται για μια απόφαση κατά περίπτωση που λαμβάνει υπόψη το συμφέρον του παιδιού και τις συγκεκριμένες επιλογές φροντίδας.

Ακολουθούν τρία παραδείγματα από τη νομολογία:

Με τρία παιδιά ηλικίας 12, 15 και 17 ετών, ο μονογονέας δεν μπορεί εύλογα να αναμένει ότι θα εργάζεται με πλήρη απασχόληση. Αν ο φροντιστής πρέπει να πάει τα παιδιά σε αθλητικές ή μουσικές δραστηριότητες το απόγευμα, δεν υπάρχει πρόβλημα. Μπορεί να αναμένεται να εργαστεί μόνο 30 ώρες (BGH, απόφαση της 18ης Απριλίου 2012, XII ZR 65/10).
Στην περίπτωση δύο παιδιών ηλικίας 12 και 14 ετών, εκ των οποίων το ένα πάσχει από ΔΕΠΥ, ο γονέας που παρέχει τη φροντίδα πρέπει να αποδείξει ότι δεν υπάρχει κανένα ίδρυμα στην περιοχή κάλυψης που να παρέχει φιλική προς τα παιδιά φροντίδα για το παιδί κατά τη διάρκεια των μαθημάτων στο σπίτι και το απόγευμα. Μόνο τότε παραμένει έγκυρη η αξίωση διατροφής λόγω φροντίδας παιδιού (BGH, απόφαση της 6ης Μαΐου 2009, XII ZR 114/08).
Εάν φροντίζει τέκνο με αναπηρία πλήρους ηλικίας, η αξίωση διατροφής μπορεί να επεκταθεί πέραν της βασικής διατροφής προς όφελος του τέκνου (BGH, απόφαση της 17ης Μαρτίου 2010, XII ZR 204/08).

 

Διατροφή λόγω ασθένειας – Εάν κάποιος δεν μπορεί να αναλάβει μισθωτή εργασία λόγω ασθένειας, μπορεί να ζητήσει διατροφή από τον διαζευγμένο σύζυγό του (άρθρο 1572 BGB). Πρέπει να αποδείξει τη φύση και την έκταση των βλαβών της υγείας ή της ασθένειας με ιατρικά πιστοποιητικά. Η αξίωση διατροφής λόγω ασθένειας μπορεί να είναι άμεση συνέχεια της διατροφής λόγω φροντίδας.

Διατροφή λόγω γήρατος – Όσοι δεν μπορούν πλέον να βρουν εργασία λόγω της ηλικίας τους μπορούν να έχουν δικαίωμα διατροφής έναντι του διαζευγμένου συζύγου τους (άρθρο 1571 BGB). Δεν υπάρχει αυστηρό όριο ηλικίας. Το τυπικό όριο ηλικίας για τη νόμιμη σύνταξη μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως κατευθυντήρια γραμμή. Η διατροφή λόγω γήρατος μπορεί να ακολουθεί άλλους λόγους διατροφής. Τα άτομα που είναι ακόμη νεότερα πρέπει να αποδείξουν ότι συνήθως δεν μπορούν πλέον να βρουν επαρκή εργασία στα πιθανά επαγγέλματα λόγω της ηλικίας τους.

Διατροφή λόγω ανεργίας – Ο διαζευγμένος σύζυγος μπορεί να απαιτήσει διατροφή από τον άλλο σύζυγο όσο και στο βαθμό που δεν μπορεί να βρει κατάλληλη εργασία μετά το διαζύγιο (άρθρο 1573 παράγραφοι 1, 3 και 4 BGB). Ωστόσο, έχει τέτοια αξίωση μόνο εάν δεν μπορεί να απαιτήσει διατροφή για φροντίδα ή συντήρηση λόγω γήρατος ή ασθένειας. Η απλή εγγραφή στο γραφείο ευρέσεως εργασίας δεν αρκεί για να αποδείξει ότι δεν μπορεί να βρεθεί εργασία. Το άτομο που επιθυμεί τη συντήρηση για τον λόγο αυτό πρέπει να αποδείξει συγκεκριμένα ότι έχει καταβάλει σοβαρή προσπάθεια για να βρει εργασία.

Συμπληρωματική διατροφή – Εάν ένας από τους συζύγους έχει υψηλότερο εισόδημα που χαρακτηρίζει τις συζυγικές συνθήκες διαβίωσης, μπορεί να οφείλεται συμπληρωματική διατροφή για τον άλλο. Για το σκοπό αυτό, το δικό του εισόδημα μπορεί να μην επαρκεί για τη διατήρηση των συνθηκών διαβίωσης (§ 1573 παρ. 2 BGB).

Ακολουθεί ένα παράδειγμα υπολογισμού: Ένα παντρεμένο ζευγάρι παίρνει διαζύγιο μετά από δέκα χρόνια άτεκνου γάμου. Ο ένας από τους δύο είχε μηνιαίο εισόδημα 4.500 ευρώ κατά τη διάρκεια του γάμου, το οποίο είναι σχετικό με τη διατροφή. Ο άλλος έχει μια λογική δουλειά και κερδίζει μηνιαίο εισόδημα 1.500 ευρώ. Δεν υπάρχει μετασυζυγική αξίωση διατροφής λόγω φροντίδας ή διατροφής λόγω ασθένειας, αλλά υπάρχει αξίωση συμπληρωματικής διατροφής.

Η ανάγκη προσδιορίζεται σύμφωνα με τη λεγόμενη αρχή του μισού (άρθρο 1578 BGB). Σύμφωνα με αυτό, οι ανάγκες του εκάστοτε συζύγου ανέρχονται σε (4.500 ευρώ + 1.500 ευρώ) x 1/2 = 3.000 ευρώ. Η συμπληρωματική συντήρηση είναι 3.000 ευρώ – 1.500 ευρώ = 1.500 ευρώ. Ωστόσο, η πληρωμή μπορεί να περιοριστεί ή να μειωθεί (άρθρο 1578b BGB).

Διατροφή για σπουδές – Σε περίπτωση διαζυγίου, όποιος διέκοψε ή δεν ξεκίνησε σπουδές εν όψει γάμου ή κατά τη διάρκεια του γάμου μπορεί να ζητήσει διατροφή μέχρι την ολοκλήρωση νέων σπουδών (άρθρο 1575 BGB). Για να γίνει αυτό, πρέπει να αρχίσει ή να συνεχίσει την εκπαίδευση το συντομότερο δυνατό μετά το διαζύγιο. Θα πρέπει να είναι απαραίτητο για την απόκτηση επαρκούς κερδοφόρας απασχόλησης για τη βιώσιμη εξασφάλιση της συντήρησης. Η συντήρηση για περαιτέρω κατάρτιση ή επανεκπαίδευση περιορίζεται χρονικά στη μέση διάρκεια της περαιτέρω κατάρτισης ή επανεκπαίδευσης.

Συμβουλή: Οι πληρωμές διατροφής προς τον πρώην σύντροφο μπορούν να αφαιρεθούν από τον φόρο ως ειδικές δαπάνες. Μπορείτε να διεκδικήσετε έως και 13.805 ευρώ ετησίως.

Διατροφή για λόγους δικαιοσύνης – Επιπλέον, η διατροφή μπορεί να καταβληθεί εφόσον ο πρώην σύντροφος δεν μπορεί να αναμένει ότι θα εργαστεί και θα ήταν κατάφωρα άδικο να μην του/της καταβάλλεται διατροφή (άρθρο 1576 BGB).

Για παράδειγμα, κάποιος που φροντίζει ένα ανάδοχο τέκνο το οποίο είχαν φιλοξενήσει μαζί πριν από τον χωρισμό θα μπορούσε, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, να απαιτήσει διατροφή για λόγους ισότητας (BGH, απόφαση της 25ης Ιανουαρίου 1984, IVb ZR 28/82). Η φροντίδα του δικού του τέκνου που δεν είναι κοινό τέκνο μπορεί επίσης να δικαιολογήσει την αξίωση διατροφής για λόγους ισότητας (LSG Bayern, απόφαση της 13ης Απριλίου 2007, L 7 AS 40/07).

Εάν κάποιος δεν λαμβάνει διατροφή λόγω ασθένειας, για παράδειγμα, επειδή η ασθένεια εκδηλώθηκε μετά το διαζύγιο, μπορεί να μπορεί να λάβει διατροφή για λόγους ισότητας, διότι διαφορετικά θα προέκυπτε ιδιαίτερη δυσχέρεια (BGH, απόφαση της 17ης Σεπτεμβρίου 2003, XII ZR 184/01).

Όσον αφορά το ποσό της διατροφής, μπορεί να ειπωθεί ότι, κατ’ αρχήν, τα τρία έβδομα του προσαρμοσμένου καθαρού εισοδήματος (λίγο κάτω από το 43%) του διαζευγμένου συντρόφου καταβάλλονται ως μετασυζυγική διατροφή, εάν ο άλλος σύντροφος δεν εργάζεται με μισθό. Επί του παρόντος, ο υπόχρεος σε διατροφή μπορεί να εκπέσει ποσό 1.280 ευρώ ως αυτοτελές ποσό, εφόσον είναι μισθωτός. Η συντήρηση μπορεί να μειωθεί ή να περιοριστεί χρονικά μετά από μια ολοκληρωμένη εξέταση. Ο συγκεκριμένος υπολογισμός της συζυγικής διατροφής εξαρτάται πάντα από την εκάστοτε περίπτωση.

Χωρισμός, διαζύγιο, διατροφή

Κατ’ αρχήν, υπάρχει διατροφή μετά το διαζύγιο μόνο εφόσον συντρέχει ένας από τους λόγους διατροφής κατά τη στιγμή του διαζυγίου.

Διατροφή για τη φροντίδα των παιδιών – Όσοι δεν μπορούν να εργαστούν μετά το διαζύγιο επειδή πρέπει να φροντίζουν μικρά παιδιά δικαιούνται διατροφή για τη φροντίδα των παιδιών (§ 1570 BGB). Αυτή η βασική διατροφή καταβάλλεται γενικά για τουλάχιστον τρία έτη μετά τη γέννηση του παιδιού. Ακόμη και αν, για παράδειγμα, οι παππούδες ή οι γιαγιάδες ή ένας βρεφονηπιακός σταθμός μπορούν να αναλάβουν τη φροντίδα των παιδιών, ο γονέας που φροντίζει το παιδί μπορεί να αποφασίσει να παραμείνει στο σπίτι (BGH, απόφαση της 15ης Σεπτεμβρίου 2010, αρ. αναφοράς XII ZR 20/09).

Αυτό είναι διαφορετικό για τα μεγαλύτερα παιδιά. Από τα τρίτα γενέθλια του παιδιού, το πρόσωπο που λαμβάνει διατροφή πρέπει κατ’ αρχήν να επιστρέψει στην εργασία του. Ωστόσο, δεν χρειάζεται να αναλάβει αμέσως εργασία πλήρους απασχόλησης, αλλά μπορεί να ξεκινήσει αρχικά με μερική απασχόληση.

Η ηλικία των παιδιών δεν είναι ο μόνος αποφασιστικός παράγοντας (BGH, απόφαση της 15ης Ιουνίου 2011, XII ZR 94/09). Εάν ένα παιδί αντιμετωπίζει δυσκολίες στο σχολείο ή έχει κακή υγεία, η διατήρηση της φροντίδας μπορεί να δικαιολογείται και μετά την ηλικία των τριών ετών.

Τελικά, πρόκειται για μια απόφαση κατά περίπτωση που λαμβάνει υπόψη το συμφέρον του παιδιού και τις συγκεκριμένες επιλογές φροντίδας.

Ακολουθούν τρία παραδείγματα από τη νομολογία:

Με τρία παιδιά ηλικίας 12, 15 και 17 ετών, ο μονογονέας δεν μπορεί εύλογα να αναμένει ότι θα εργάζεται με πλήρη απασχόληση. Αν ο φροντιστής πρέπει να πάει τα παιδιά σε αθλητικές ή μουσικές δραστηριότητες το απόγευμα, δεν υπάρχει πρόβλημα. Μπορεί να αναμένεται να εργαστεί μόνο 30 ώρες (BGH, απόφαση της 18ης Απριλίου 2012, XII ZR 65/10).
Στην περίπτωση δύο παιδιών ηλικίας 12 και 14 ετών, εκ των οποίων το ένα πάσχει από ΔΕΠΥ, ο γονέας που παρέχει τη φροντίδα πρέπει να αποδείξει ότι δεν υπάρχει κανένα ίδρυμα στην περιοχή κάλυψης που να παρέχει φιλική προς τα παιδιά φροντίδα για το παιδί κατά τη διάρκεια των μαθημάτων στο σπίτι και το απόγευμα. Μόνο τότε παραμένει έγκυρη η αξίωση διατροφής λόγω φροντίδας παιδιού (BGH, απόφαση της 6ης Μαΐου 2009, XII ZR 114/08).
Εάν φροντίζει τέκνο με αναπηρία πλήρους ηλικίας, η αξίωση διατροφής μπορεί να επεκταθεί πέραν της βασικής διατροφής προς όφελος του τέκνου (BGH, απόφαση της 17ης Μαρτίου 2010, XII ZR 204/08).

 

Διατροφή λόγω ασθένειας – Εάν κάποιος δεν μπορεί να αναλάβει μισθωτή εργασία λόγω ασθένειας, μπορεί να ζητήσει διατροφή από τον διαζευγμένο σύζυγό του (άρθρο 1572 BGB). Πρέπει να αποδείξει τη φύση και την έκταση των βλαβών της υγείας ή της ασθένειας με ιατρικά πιστοποιητικά. Η αξίωση διατροφής λόγω ασθένειας μπορεί να είναι άμεση συνέχεια της διατροφής λόγω φροντίδας.

Διατροφή λόγω γήρατος – Όσοι δεν μπορούν πλέον να βρουν εργασία λόγω της ηλικίας τους μπορούν να έχουν δικαίωμα διατροφής έναντι του διαζευγμένου συζύγου τους (άρθρο 1571 BGB). Δεν υπάρχει αυστηρό όριο ηλικίας. Το τυπικό όριο ηλικίας για τη νόμιμη σύνταξη μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως κατευθυντήρια γραμμή. Η διατροφή λόγω γήρατος μπορεί να ακολουθεί άλλους λόγους διατροφής. Τα άτομα που είναι ακόμη νεότερα πρέπει να αποδείξουν ότι συνήθως δεν μπορούν πλέον να βρουν επαρκή εργασία στα πιθανά επαγγέλματα λόγω της ηλικίας τους.

Διατροφή λόγω ανεργίας – Ο διαζευγμένος σύζυγος μπορεί να απαιτήσει διατροφή από τον άλλο σύζυγο όσο και στο βαθμό που δεν μπορεί να βρει κατάλληλη εργασία μετά το διαζύγιο (άρθρο 1573 παράγραφοι 1, 3 και 4 BGB). Ωστόσο, έχει τέτοια αξίωση μόνο εάν δεν μπορεί να απαιτήσει διατροφή για φροντίδα ή συντήρηση λόγω γήρατος ή ασθένειας. Η απλή εγγραφή στο γραφείο ευρέσεως εργασίας δεν αρκεί για να αποδείξει ότι δεν μπορεί να βρεθεί εργασία. Το άτομο που επιθυμεί τη συντήρηση για τον λόγο αυτό πρέπει να αποδείξει συγκεκριμένα ότι έχει καταβάλει σοβαρή προσπάθεια για να βρει εργασία.

Συμπληρωματική διατροφή – Εάν ένας από τους συζύγους έχει υψηλότερο εισόδημα που χαρακτηρίζει τις συζυγικές συνθήκες διαβίωσης, μπορεί να οφείλεται συμπληρωματική διατροφή για τον άλλο. Για το σκοπό αυτό, το δικό του εισόδημα μπορεί να μην επαρκεί για τη διατήρηση των συνθηκών διαβίωσης (§ 1573 παρ. 2 BGB).

Ακολουθεί ένα παράδειγμα υπολογισμού: Ένα παντρεμένο ζευγάρι παίρνει διαζύγιο μετά από δέκα χρόνια άτεκνου γάμου. Ο ένας από τους δύο είχε μηνιαίο εισόδημα 4.500 ευρώ κατά τη διάρκεια του γάμου, το οποίο είναι σχετικό με τη διατροφή. Ο άλλος έχει μια λογική δουλειά και κερδίζει μηνιαίο εισόδημα 1.500 ευρώ. Δεν υπάρχει μετασυζυγική αξίωση διατροφής λόγω φροντίδας ή διατροφής λόγω ασθένειας, αλλά υπάρχει αξίωση συμπληρωματικής διατροφής.

Η ανάγκη προσδιορίζεται σύμφωνα με τη λεγόμενη αρχή του μισού (άρθρο 1578 BGB). Σύμφωνα με αυτό, οι ανάγκες του εκάστοτε συζύγου ανέρχονται σε (4.500 ευρώ + 1.500 ευρώ) x 1/2 = 3.000 ευρώ. Η συμπληρωματική συντήρηση είναι 3.000 ευρώ – 1.500 ευρώ = 1.500 ευρώ. Ωστόσο, η πληρωμή μπορεί να περιοριστεί ή να μειωθεί (άρθρο 1578b BGB).

Διατροφή για σπουδές – Σε περίπτωση διαζυγίου, όποιος διέκοψε ή δεν ξεκίνησε σπουδές εν όψει γάμου ή κατά τη διάρκεια του γάμου μπορεί να ζητήσει διατροφή μέχρι την ολοκλήρωση νέων σπουδών (άρθρο 1575 BGB). Για να γίνει αυτό, πρέπει να αρχίσει ή να συνεχίσει την εκπαίδευση το συντομότερο δυνατό μετά το διαζύγιο. Θα πρέπει να είναι απαραίτητο για την απόκτηση επαρκούς κερδοφόρας απασχόλησης για τη βιώσιμη εξασφάλιση της συντήρησης. Η συντήρηση για περαιτέρω κατάρτιση ή επανεκπαίδευση περιορίζεται χρονικά στη μέση διάρκεια της περαιτέρω κατάρτισης ή επανεκπαίδευσης.

Συμβουλή: Οι πληρωμές διατροφής προς τον πρώην σύντροφο μπορούν να αφαιρεθούν από τον φόρο ως ειδικές δαπάνες. Μπορείτε να διεκδικήσετε έως και 13.805 ευρώ ετησίως.

Διατροφή για λόγους δικαιοσύνης – Επιπλέον, η διατροφή μπορεί να καταβληθεί εφόσον ο πρώην σύντροφος δεν μπορεί να αναμένει ότι θα εργαστεί και θα ήταν κατάφωρα άδικο να μην του/της καταβάλλεται διατροφή (άρθρο 1576 BGB).

Για παράδειγμα, κάποιος που φροντίζει ένα ανάδοχο τέκνο το οποίο είχαν φιλοξενήσει μαζί πριν από τον χωρισμό θα μπορούσε, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, να απαιτήσει διατροφή για λόγους ισότητας (BGH, απόφαση της 25ης Ιανουαρίου 1984, IVb ZR 28/82). Η φροντίδα του δικού του τέκνου που δεν είναι κοινό τέκνο μπορεί επίσης να δικαιολογήσει την αξίωση διατροφής για λόγους ισότητας (LSG Bayern, απόφαση της 13ης Απριλίου 2007, L 7 AS 40/07).

Εάν κάποιος δεν λαμβάνει διατροφή λόγω ασθένειας, για παράδειγμα, επειδή η ασθένεια εκδηλώθηκε μετά το διαζύγιο, μπορεί να μπορεί να λάβει διατροφή για λόγους ισότητας, διότι διαφορετικά θα προέκυπτε ιδιαίτερη δυσχέρεια (BGH, απόφαση της 17ης Σεπτεμβρίου 2003, XII ZR 184/01).

Όσον αφορά το ποσό της διατροφής, μπορεί να ειπωθεί ότι, κατ’ αρχήν, τα τρία έβδομα του προσαρμοσμένου καθαρού εισοδήματος (λίγο κάτω από το 43%) του διαζευγμένου συντρόφου καταβάλλονται ως μετασυζυγική διατροφή, εάν ο άλλος σύντροφος δεν εργάζεται με μισθό. Επί του παρόντος, ο υπόχρεος σε διατροφή μπορεί να εκπέσει ποσό 1.280 ευρώ ως αυτοτελές ποσό, εφόσον είναι μισθωτός. Η συντήρηση μπορεί να μειωθεί ή να περιοριστεί χρονικά μετά από μια ολοκληρωμένη εξέταση. Ο συγκεκριμένος υπολογισμός της συζυγικής διατροφής εξαρτάται πάντα από την εκάστοτε περίπτωση.

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ

Dr. Alioska Alexia Marinopoulos
Bockenheimer Landstraße 51-53
60325 Frankfurt am Main

ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

Tel.:   +49 (0) 69 509 82 170
Mob.:   +49 (0) 176 80312413
Fax.:   +49 (0) 69 509 82 555